بوسان، مهم‌ترین جشنواره سینمایی در شبه‌جزیره کره

جشنواره‌ جهانی بوسان در شهر بوسان کره جنوبی برگزار می‌شود یکی از مهم ترین رویدادهای سینمایی قاره آسیا محسوب می‌شود.

خبرگزاری مهر-گروه هنر-ارغوان اشتری: جشنواره جهانی فیلم بوسان (Busan International Film Festival) که به اختصار آن را (BIFF) می‌خوانند یکی از جشنواره‌های مهم فیلم در آسیا است که هر ساله در ماه اکتبر در کلان‌شهر بوسان (یا پوسان) کره جنوبی برگزار می‌شود و دارای جوایز نقدی قابل توجه‌ای است.

تاریخچه

جشنواره جهانی فیلم بوسان به‌عنوان نخستین جشنواره جهانی شبه‌جزیره کره در ماه سپتامبر (13 تا 21 ماه) 1996 آغاز به‌کار کرد. هدف از تاسیس جشنواره معرفی و حمایت از فیلمسازان تازه‌کار آسیایی بود و یکی دیگر از اهداف جشنواره جذب مخاطبان جوان بود. در نخستین دوره جشنواره 224 مهمان از 27 کشور مختلف حضور داشتند و 173 فیلم از ۳۷ کشور مختلف در جشنواره به نمایش درآمد و در آن دوره 180 هزار نفر حضور بهم رساندند. فیلم افتتاحیه اولین دوره جشنواره «رازها و دروغ‌ها» ساخته مایک لی بود.

در سال 1997 و دوره دوم جشنواره زمان برگزاری به ماه اکتبر تغییر کرد و از آن پس ماه اکتبر زمان برگزاری جشنواره جهانی فیلم بوسان شد. سال 1998 بخش «بازار پروژه آسیا» (APM) به منظور ارتباط دادن فیلمسازان بااستعداد با منابع سرمایه‌گذار به جشنواره اضافه شد.

جشنواره تا سال 2006 به روند عادی برگزاری ادامه داد و هیچ بخش جدیدی به جشنواره اضافه نشد ولی در سال 2006 بخش «بازار فیلم آسیا» (AFM) در این رویداد سینمایی افتتاح شد. جشنواره بوسان در فاصله سال 2006 تا 2011 نیز بدون افت و خیز برگزار شد ولی در سال 2011 و شانزدهمین دوره برگزاری «مرکز سینمایی بوسان» در ناحیه «سنتروم سیتی» افتتاح شد. این مرکز ساختمان زیبایی با معماری جالب، اثری از معمار اتریشی «کوپ هیملبلاو» است که با هزینه 150 میلیون دلار برای جشنواره ساخته شد و افتتاحیه و اختتامیه جشنواره در این محل برگزار می‌شود. سقف زیبای این عمارت به خاطر حالت فیزیکی‌اش در کتاب گینس ثبت شده است. «مرکز سینمایی بوسان» دارای چهار سالن سینما، اتاق‌های کنفرانس، مرکز رسانه‌ها و یک سینمای روباز بزرگ در محوطه ساختمان است.

در سال 2012 که هفدهمین دوره جشنواره بوسان برگزار شد، 304 فیلم از 75 کشور شرکت داشت که 96 عنوان از آنها برای نخستین بار در جشنواره بوسان رونمایی شدند. سال 2013 و در هجدهمین دوره تعداد فیلم‌های به نمایش درآمده در جشنواره بوسان 299 فیلم از 70 کشور جهان بود. نکته جالب اینکه تعداد مخاطبان جشنواره در دوره هجدهم نسبت به دوره هفدهم کمتر شد.

سال 2014 یکی از نقاط عطف جشنواره به حساب می‌آید و یکی از جنجالی‌ترین رویدادهای تاریخ جشنواره بوسان در سال 2014 اتفاق افتاد. در این سال مستندی به نام «زنگ الهی» به نمایش درآمد که به غرق شدن یک  اتوبوس دریایی سئولی می‌پرداخت که باعث کشته شدن 300 نفر از مردم عادی شد. مستند که به انتقاد از دولت وقت سئول دست زده بود به مذاق دولتمردان خوش نیامد و نقطه اختلاف با مدیران جشنواره شد. حتی سال 2014 سوه بیونگ-سو شهردار شهر بوسان که سیاستمداری نزدیک به پارک گون-هه رییس جمهوری وقت کره بود تلاش کرد مستند را از جشنواره حذف کند.

یکی از پیامدهای نمایش مستند «زنگ الهی» نصف شدن بودجه جشنواره بود! تقریبا پنجاه درصد از بودجه جشنواره را شورای سینمایی دولت پرداخت نکرد و بیستمین دوره جشنواره جهانی فیلم بوسان در سال 2015 با مشکل بودجه روبه رو شد و کار به جایی رسید که لی یانگ-کوان مدیر جشنواره به اتهام اختلاس دادگاهی و به حبسی تعلیقی محکوم شد.

مدیران جشنواره این حرکات دولت را انتقامی برای نمایش مستند «زنگ الهی» دانستند و به دلیل مشکلات پیش آمده بسیاری از فیلمسازان کره‌ ای سال 2016 خواستار بایکوت جشنواره شدند و درنهایت بحث به فضای مجازی و هشتگ حمایت از خود جشنواره و مدیرش کشیده شد. ماه فوریه سال  2016 لی یانگ-کوان مقامش را از دست داد و کنگ-سو یوان جایگزین او شد. ماه اوت سال 2017 کنگ-سو یوان و کیم دونگ-هو رییس کمیته برنامه ریزی جشنواره اعلام کردند که پس از برگزاری بیست و دومین دوره جشنواره به دلیل رویدادهای اخیر استعفا خواهند داد. علت استعفای این دو مدیر نامه سرگشاده ای بود که کارمندان جشنواره در برخورد نرم این دو با دولتمردان نوشته بودند.

سال 2017 بیست و دومین دوره جشنواره جهانی فیلم بوسان از 12-21 اکتبر برگزار شد. در آن سال ریاست هیات داوران بخش «جریان های نو» جشنواره را الیور استون برعهده داشت و 298 فیلم از 75 کشور جهان در جشنواره به نمایش عمومی درآمد که 100 عنوان از این فیلم‌ها برای نخستین بار رونمایی شدند. در سال 2017 بخش جدیدی به جشنواره اضافه شد با عنوان «سکوی بوسان» که مخصوص فیلمسازان مستقل آسیایی است.

بخش‌های گوناگون جشنواره بوسان

از بخش‌های متنوع جشنواره می‌توان به سینمای آسیا (بخش رقابتی اصلی)، جریان‌های نو (بخش رقابتی)، پنجره‌ای به سینمای آسیا، سینمای جهان، چشم انداز سینمای کره، سینمای معاصر کره، نمای باز، نمایش ویژه، شور نیمه‌شب، گالا (Gala)، زاویه واید، فلش فوروارد و بخش جدید سکوی بوسان اشاره کرد. در بخش تازه تاسیس «سکوی بوسان» که به تبلیغ فیلمسازان مستقل در آسیا می پردازد، سمینارها و نشست هایی نیز برگزار می‌شود.

رویدادهایی که هر ساله برگزار می‌شود

هر ساله در حاشیه جشنواره جهانی بوسان رویدادهایی برگزار می‌شود که به شرح زیر است:

1- اثر دست: هر ساله مسئولان جشنواره از چهره‌های مطرح و حرفه‌ای دنیای سینما افرادی را بر می‌گزینند و اثر دست آنها را قالب گرفته و در میدان جشنواره بوسان حک می‌کنند. میدان جشنواره بوسان در منطقه قدیمی شهر واقع شده است. در سال 1996 در این منطقه نوسازی صورت گرفت و به میدان جشنواره بوسان شهرت یافت. این منطقه یکی از جاذبه های توریستی شهر به حساب می‌آید و 2 خیابان به نام های خیابان ستاره و خیابان جشنواره دارد.

از سال 1998 اثر دست چهره‌های مشهوری که در جشنواره بوسان قالب گرفته شده در این خیابان‌ها روی زمین حک شده است. از چهره هایی که اثر دست شان در این منطقه وجود دارد می‌توان به عباس کیارستمی، محسن مخملباف، کریستف زانوسی، الیور استون، ویلم دافو، ژانگ ییمو، تاکشی کیتانو، شوهی ایمامورا، ویم وندرس، ژان مورو، تئو آنجلوپلوس، انیو موریکونه، داریو آرجنتو، ژولیت بینوش و… اشاره کرد.

2-گفتگوی آزاد: این بخش در محوطه باز برای مدعوین و تماشاگران برگزار می‌شود تا با کارگردان‌ها، بازیگران بین‌المللی تبادل نظر کنند.

3-ملاقات و خوشامد گویی تماشاگران: فیلمسازان و بازیگران بسیار مشهور در محوطه باز کنار تماشاگران می نشینند و ایده‌های آنها را می‌شنوند.

4-ملاقات با مهمان- گپ تا گپ: در این بخش دست اندرکاران سینما در مورد یک موضوع واحد با مدعوین گفتمان دارند.

5-سینما در کنار هم: یک برنامه ویژه است که با حضور مدعوین مختلف شامل موسیقیدان‌ها، فیلمنامه نویسان، بازیگران، کارگردان‌ها و استادان… برگزار می‌شود.

6-شب بزرگداشت سینمای کره: برنامه ویژه ای برای گرامیداشت چهره‌ای است که مشارکت زیادی در  تاریخ سینمای کره داشته است. این برنامه در تجلیل این چهره و با حضور مهمان‌ها برگزار می‌شود.

جوایز

پانزده عنوان جایزه در جشنواره بوسان به برگزیدگان اهدا می‌شود که بدین شرح است:

جایزه جریان‌های نو: این جایزه به دو کارگردان تازه کار که فیلم‌هایشان در بخش رقابتی جریان‌های نو به نمایش درآمده، اهدا می‌شود. به هر یک جایزه نقدی ۳۰ هزار دلاری نیز تعلق می‌گیرد.

جایزه فیپرشی: این جایزه توسط فدراسیون بین‌المللی منتقدان سینما اهدا می‌شود و فیلم‌های بخش «جریان نو» را مورد قضاوت قرار می‌دهد.

جایزه نتپک: به بهترین فیلم کره‌ای بخش‌های «جریان نو» و «سینمای معاصر کره» اهدا می‌شود.

جایزه بهترین بازیگر زن و مرد  سال: جایزه مختص بازیگرانی کره‌ای تازه کار در فیلم‌های مستقل به نمایش در آمده در بخش‌های  جشنواره است. این بخش جایزه نقدی پنج هزار دلاری دارد.

جایزه بهترین فیلمساز آسیایی سال: این جایزه به کارگردانی آسیایی تعلق می‌گیرد که بیشترین مشارکت را در صنعت سینمای آسیا و فرهنگ طی سال داشته است.

جایزه سینمای کره: به شخصیت مشهوری تعلق می‌گیرد که در تبلیغ سینمای کره در سطح جهانی مشارکت حایز اهمیتی داشته باشد.

جایزه سونجی: به بهترین فیلم کوتاهی تعلق می‌گیرد که در بخش «زاویه واید» به نمایش درآمده باشد. برای کمک به تولید فیلم بعدی فیلمساز به او ۱۰ هزار دلار وجه نقد نیز پرداخت می‌شود.

جایزه«BIFF Mecenat»: به بهترین فیلم مستندی تعلق می‌گیرد که در بخش «زاویه واید» نمایش داده شده است و کارگردان آن ۱۰ هزار دلار جایزه نقدی و مشارکت در پرژه بعدی اش را جایزه می‌گیرد.

جایزه «KNN»: به برگزیده تماشاگران جشنواره اهدا می‌شود. جایزه را بنیاد فرهنگی «شبکه جدید کره» یا به اختصار «KNN» به محبوب‌ترین فیلم بخش جریان‌های نو اهدا می‌کند. برنده 20 هزار دلار وجه نقد دریافت می‌کند.

جایزه بانک بوسان: به فیلمی از بخش «فلش فوروارد» اهدا می‌شود که بیشترین امتیاز را از تماشاگران گرفته است. حدود بیست هزار دلار جایزه نقدی این بخش است که ده هزار دلار به کارگردان وعوامل تعلق می گیرد و ده هزار دلار صرف پخش فیلم در کره می‌شود.

جایزه همشهری منتقدان: به فیلمی تعلق می‌گیرد که در بخش سینمای کره به نمایش درآمده باشد.

جایزه بوسان سینِ‌فیل: در این بخش داوران شصت دانشجوی سینما هستند و جایزه به بهترین مستندی تعلق می‌گیرد که در بخش زاویه واید به نمایش درآمده باشد. مبلغ پنج هزار دلار به برنده اهدا می‌شود.

جایزه موج فرهنگی دائمیونگ: این جایزه ویژه فیلم‌های  بخش سینمای کره و جریان‌های نو است و هولدینگ «دائمیونگ» حامی جایزه است. جایزه معمولا به فیلم مستقل تعلق می‌گیرد و به برنده مبلغ 20 هزار دلار اهدا می‌شود.

جایزه «CGV»: در سال 2011 با مشارکت کالج سینمایی CJ CGV این جایزه به جشنواره اضافه شد که مربوط به بخش سینمای کره می‌شود و هدف حمایت از فیلم‌های کم هزینه، جدید و مستقل است.

جایزه بینش-کارگردانی: به فیلمسازی کره‌ای تعلق می گیرد که فیلمش در بخش سینمایی کره خیره کننده جلوه کند.